İş Yerinde Mobbing: Psikolojik Şiddetin Çalışanlar ve Toplum Üzerindeki Yıkıcı Etkileri

 

İşyerlerinde mobbing (psikolojik taciz), hem bireyler hem de kurumlar için ciddi zararlar doğurur. İşte bazı önemli etkileri:

Çalışan Üzerindeki Zararları

1. Psikolojik ve Fiziksel Sağlık Sorunları – Stres, depresyon, anksiyete, özgüven kaybı, uyku bozuklukları ve hatta travma sonrası stres bozukluğu gibi ciddi rahatsızlıklara yol açabilir.
2. İş Performansında Düşüş – Kişi kendini güvensiz ve değersiz hisseder, odaklanma ve üretkenlik kaybı yaşar.
3. İşten Ayrılma ve Kariyer Sorunları – Sürekli mobbinge maruz kalan çalışanlar ya işten ayrılmak zorunda kalır ya da iş hayatlarında özgüven kaybı yaşar.
4. Sosyal İzolasyon – İş arkadaşlarıyla olan ilişkileri zayıflayabilir, kişinin sosyal hayatı olumsuz etkilenebilir.

İşveren ve Kurum Üzerindeki Zararları

1. Verimlilik Kaybı – Mobbing ortamı çalışanların motivasyonunu düşürerek iş verimini azaltır.
2. Yüksek İşten Çıkma Oranı – Sürekli iş gücü kaybı nedeniyle şirketler yetenekli çalışanlarını kaybedebilir.
3. Kurum İmajına Zarar – Çalışanlarına kötü muamele eden kurumlar, iş piyasasında kötü bir üne sahip olabilir.
4. Hukuki ve Mali Sonuçlar – Mobbinge uğrayan çalışanların açtığı davalar, tazminatlar ve yasal süreçler işverene mali yük getirebilir.
5. Olumsuz İş Ortamı – Mobbing, ekip içi iletişimi ve işbirliğini bozarak, şirket kültürünü zedeler.

Mobbingin önlenmesi için şeffaf bir yönetim anlayışı, çalışanların bilinçlendirilmesi ve hukuki yaptırımların artırılması gereklidir. İşyerinde sağlıklı bir ortam yaratmak hem bireyler hem de kurumlar için uzun vadede büyük fayda sağlar.

Mobbingin kötü sonuçlarına dair hem Türkiye’den hem de dünyadan bazı çarpıcı örnekler:

1. Fransa – France Télécom Olayı (İntihar Dalgası)

2008-2011 yılları arasında France Télécom (şimdiki Orange) şirketinde çalışanlar arasında 35 kişinin intihar ettiği ortaya çıktı. Çalışanlar, aşırı baskı, işten çıkarma tehditleri ve yöneticilerin psikolojik şiddetine maruz kalıyordu. Şirket yöneticileri yargılandı ve suçlu bulundu.

2. Japonya – "Karoshi" (Aşırı Çalışma Nedeniyle Ölüm)

Japonya’da aşırı çalışma ve iş yerinde psikolojik baskı sonucu çalışanların intihar ettiği veya sağlık sorunları nedeniyle hayatını kaybettiği vakalara "Karoshi" denir. Ünlü vakalardan biri, 2015’te 24 yaşındaki Matsuri Takahashi’nin uzun çalışma saatleri ve mobbing nedeniyle intihar etmesidir. Olay büyük tepki çekmiş ve Japon hükümeti çalışma saatlerini düzenlemek zorunda kalmıştır.

3. Türkiye – Mobbing Nedeniyle Yaşanan İntihar Vakaları

Türkiye’de de benzer olaylar yaşanıyor. Örneğin, 2019 yılında bir kamu kurumunda çalışan Dr. Hasan Orhan, yöneticileri tarafından uygulanan mobbing nedeniyle intihar etti. Mobbing yüzünden psikolojik olarak yıpranan birçok çalışan, işten ayrılmak zorunda kalıyor veya ciddi ruhsal çöküntü yaşıyor.

4. ABD – Uber’deki Zehirli Çalışma Kültürü

2017’de Uber’de çalışan bir kadın mühendis, şirket içindeki cinsiyetçi mobbing kültürünü ifşa etti. Bu skandalın ardından Uber’in CEO’su istifa etmek zorunda kaldı ve şirket büyük bir prestij kaybına uğradı.

Bu örnekler, mobbingin bireyler ve şirketler üzerindeki ciddi yıkıcı etkilerini gösteriyor. Hem psikolojik hem de ekonomik açıdan büyük kayıplara yol açan mobbing, dünya genelinde önemli bir çalışma hayatı sorunu olarak karşımıza çıkıyor.

Türkiye'de iş yerinde mobbingin (psikolojik taciz) güncel bir örneği, peyzaj mimarı Ece Gürel'in yaşadığı olaydır. 2 Mart 2025 tarihinde İstanbul'da kaybolan Ece Gürel, üç gün süren arama çalışmalarının ardından sağ olarak bulundu. Belgrad Ormanı'nda kaybolan Gürel'in akrabaları, kaybolmadan önce iş yerinde mobbinge maruz kaldığını ve zorla istifa ettirildiğini iddia ettiler.

Gürel'in akrabası Yusuf Çeştepe, Ece'nin çalıştığı hukuk bürosunda 4-5 avukatla aynı odaya alınarak baskı altında istifa dilekçesi imzalatıldığını belirtti. Bu olayın ardından Ece'nin psikolojik olarak etkilendiği ve kaybolmasına bu durumun neden olabileceği ifade edildi.

Bu tür vakalar, iş yerinde mobbingin çalışanların ruhsal ve fiziksel sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerini bir kez daha gözler önüne sermektedir. Mobbing, çalışanların yaşam kalitesini düşürmekte ve ciddi sonuçlara yol açabilmektedir.